Bundan yaklaลฤฑk 10 yฤฑl รถnce henรผz hukuk fakรผltesi รถฤrencisi bile deฤilken bir seminerine katฤฑldฤฑฤฤฑm sฤฑrada internet sitelerinde yayฤฑmlanmak รผzere seminer esnasฤฑnda birรงok kez bizden herhangi bir onay almadan fotoฤraflarฤฑmฤฑz รงekilmiลti. Yani benim rฤฑzam olmadan gรถrรผntรผm รงekilmiล ve iลlenmiลti. Tabi bu durum beni o zaman da oldukรงa rahatsฤฑz etmiลti. Belirttiฤim รผzere o zamanlar hukuki haklarฤฑm konusunda oldukรงa sฤฑnฤฑrlฤฑ bilgim olmasฤฑndan mรผtevellit aslฤฑnda bunun bir yaptฤฑrฤฑmฤฑ olduฤu bilincinde de deฤildim. รzรผnde kรถtรผ niyet olmadฤฑฤฤฑ bilinse dahi benim gรถrรผntรผmรผn rฤฑzam olmadan รงekilmesi ve internete konulmasฤฑ ciddi bir sorundu. Gรผnรผmรผze gelecek olursak; hukuk camiasฤฑnda da oldukรงa yeni kabul edilebilecek bir alan olan kiลisel verilerin korunmasฤฑ hususu aslฤฑnda bundan uzun zaman รถnce Anayasamฤฑzda yerini almฤฑลtฤฑ. 2010 yฤฑlฤฑnda yapฤฑlan deฤiลiklik sonucunda Anayasanฤฑn 20 nci maddesine eklenen fฤฑkra ile kiลisel verilerin korunmasฤฑ Anayasal gรผvence altฤฑna alฤฑnmฤฑล ayrฤฑca bu verilerin korunmasฤฑ usul ve esaslarฤฑnฤฑn kanunla dรผzenleneceฤi hรผkme baฤlanmฤฑลtฤฑ.
Bu baฤlamda da 6698 sayฤฑlฤฑ Kiลisel Verilerin Korunmasฤฑ Kanunu 07.04.2016 tarihinde yรผrรผrlรผฤe girmiลti. Bu kanunun temel amacฤฑ adฤฑndan da anlaลฤฑlacaฤฤฑ รผzere kiลisel verilerin sฤฑnฤฑrsฤฑz ve geliลigรผzel toplanmasฤฑnฤฑ engellemek, yetkisiz kiลilerin eriลimine aรงฤฑlmasฤฑnฤฑn, amaรง dฤฑลฤฑ ya da kรถtรผye kullanฤฑlmasฤฑna ve nihayetinde de kiลisel haklarฤฑn ihlal edilmesinin รถnรผne geรงilmesi iรงindir. Ayrฤฑca Avrupa Konseyi tarafฤฑndan, โKiลisel Verilerin Otomatik ฤฐลleme Tabi Tutulmasฤฑ Karลฤฑsฤฑnda Bireylerin Korunmasฤฑna ฤฐliลkin 108 Sayฤฑlฤฑ Sรถzleลmeโ รผlkemiz tarafฤฑndan imzalanmฤฑลtฤฑr.
Bu sรถzleลme 17.03. 2016 tarih ve 29656 sayฤฑlฤฑ Resmรฎ Gazetede yayฤฑmlanarak iรง hukuka dรขhil olmuลtur. 108 sayฤฑlฤฑ Sรถzleลmenin ilgili maddesinde belirtildiฤi gibi iรง hukukta kiลisel verilerin korunmasฤฑna yรถnelik dรผzenleme yapฤฑlmasฤฑ da hรขsฤฑl olmuลtur.
Anayasamฤฑzฤฑn รถzel hayatฤฑn gizliliฤini dรผzenleyen 20. Maddesinde โHerkes, kendisiyle ilgili kiลisel verilerin korunmasฤฑnฤฑ isteme hakkฤฑna sahiptir. Bu hak; kiลinin kendisiyle ilgili kiลisel verileri hakkฤฑnda bilgilendirilme, bu verilere eriลme, bunlarฤฑn dรผzeltilmesini veya silinmesini talep etme ve amaรงlarฤฑ doฤrultusunda kullanฤฑlฤฑp kullanฤฑlmadฤฑฤฤฑnฤฑ รถฤrenmeyi de kapsar. Kiลisel veriler, ancak Kanunda รถngรถrรผlen hallerde veya kiลinin aรงฤฑk rฤฑzasฤฑyla iลlenebilir. Kiลisel verilerin korunmasฤฑna iliลkin esas ve usuller kanunla dรผzenlenirโ ลeklinde bir fฤฑkra eklenmiล ve kiลisel verilerin korunmasฤฑ aรงฤฑkรงa anayasal gรผvence altฤฑna alฤฑnmฤฑลtฤฑr.
Peki korunmak istenen kiลisel veri nedir, neleri kapsar diye sorduฤumuzda; aslฤฑnda genel olarak her tรผrlรผ bilgi diyerek bu alanฤฑn oldukรงa geniล bir kฤฑsmฤฑ iรงerdiฤini sรถyleyebiliriz. รrneฤin; sadece kimlik bilgilerimiz deฤil; telefon numaramฤฑz, รถzgeรงmiลimiz, resim, gรถrรผntรผ ve ses kayฤฑtlarฤฑ, parmak izleri, e-posta adresi, hobiler, tercihler, grup รผyelikleri, aile bilgileri, saฤlฤฑk bilgileri gibi kiลiyi doฤrudan yahut DOLAYLI olarak BELฤฐRLENEBฤฐLฤฐR HER TรRLร veriler kiลisel veri olarak kabul edilmektedir. Kanunda tahdidi olarak sayฤฑlmadฤฑฤฤฑ iรงin bu kapsamฤฑn geniลlemesi kiลinin belirlenmesini saฤlayan tรผm bilgileri saymamฤฑz mรผmkรผndรผr. Ancak bazฤฑ veriler vardฤฑr ki รถฤrenildiฤi zaman maฤduriyet yaratacak ya da ayrฤฑmcฤฑlฤฑฤa maruz bฤฑrakabilecek durumlara sebebiyet verecek verilerdir. ฤฐลte bunlar kanunda tahdidi olarak sayฤฑlmฤฑล ve geniลletilemeyen รZEL NฤฐTELฤฐKLฤฐ KฤฐลฤฐSEL VERฤฐLERDฤฐR. Daha hassas olan bu veriler kanunun amacฤฑndan mรผtevellit daha yoฤun bir ลekilde kanunda korunmaktadฤฑr.
Kiลisel verilerimize iliลkin verdiฤimiz bir rฤฑza sรถz konusu ise bu rฤฑzaya raฤmen herhangi bir ihlalin mevcut olup olmayacaฤฤฑ da akฤฑllarda merak uyandฤฑran sorulardan biridir. Buna genel bir cevap vermek elbette pek mรผmkรผn olmamakla beraber kanunda yer alan aรงฤฑk rฤฑza tabirinin iรงinde barฤฑndฤฑrmasฤฑ gereken unsurlara deฤinmekte fayda vardฤฑr. รncelikle irademizi sakatlayan herhangi bir durum olmaksฤฑzฤฑn yani รถzgรผr idareye dayalฤฑ olarak, ayrฤฑca bu rฤฑzanฤฑn bilgilendirmeye dayalฤฑ olduฤu ve en รถnemlisi belirli bir konuya iliลkin olmalฤฑdฤฑr. รrneฤin; โAnlatฤฑlacak her tรผrlรผ konuda rฤฑzam mevcuttur.โ gibi bir irade beyanฤฑ oldukรงa genel nitelikte bir rฤฑzayฤฑ iรงerdiฤinden mรผtevellit geรงersiz kabul edilir. Bir diฤer รถnemli unsur olan รถzgรผr iradeye iliลkin somut รถrneฤimiz ise giriลte parmak izi ya da avuรง iรงi okutularak girilen spor salonlarฤฑna iliลkin kurul kararฤฑdฤฑr.
Bu bilgi verilerek giriล yapฤฑlan bir nevi dayatฤฑlan zorunluluk spor hizmetinden yararlanmak รผzere olduฤundan ve sรถzleลmenin kurulmasฤฑnฤฑn zorunlu bir unsuru yapฤฑlmasฤฑndan dolayฤฑ pek de รถzgรผr idareyle alฤฑnmadฤฑฤฤฑndan hukuka uygun olmayacaktฤฑr. Aynฤฑ zamanda bu karar kiลisel verilerin iลlenmesiyle gerรงekleลtirilmesi istenen amaรง arasฤฑndaki makul dengeyi de aลtฤฑฤฤฑ aลikรขr olduฤundan yerinde bir karar olduฤunu belirtelim.
Aรงฤฑk rฤฑzanฤฑn kanunda belirtilen bir ลekil ลartฤฑ olmamakla beraber sรถzlรผ veya yazฤฑlฤฑ olabilir. Fakat aรงฤฑk rฤฑzanฤฑn alฤฑndฤฑฤฤฑ konusundaki ispat yรผkรผ ise veri sorumlusuna ait olduฤundan ve ispatlanamadฤฑฤฤฑ takdirde ciddi bir yaptฤฑrฤฑmฤฑ olduฤunu dรผลรผnรผrsek yazฤฑlฤฑ bir ลekilde aรงฤฑk rฤฑza alฤฑnmasฤฑnda fayda bulunmaktadฤฑr.
Dijitalleลmenin bu kadar hฤฑzla ilerlediฤi gรผnรผmรผzde bir diฤer sฤฑklฤฑkla gelen soru ise; รงoฤumuzun sahip olduฤu sosyal medya hesaplarฤฑna tarafฤฑmฤฑzca konmuล bir fotoฤraf, kendi rฤฑzamฤฑzla konulduฤu iรงin bizden izinsiz herhangi bir yerde kullanฤฑlmasฤฑ durumunun bir yaptฤฑrฤฑma tabi olup olmadฤฑฤฤฑdฤฑr. Bu sorunun cevabฤฑ iรงin kiลisel verilerin aleniliฤi konusuna deฤinmemiz gerekir. ฤฐlgili kiลinin kendisi alenileลtirilen kiลisel verisini alenileลtirme AMACINA UYGUN bir ลekilde aรงฤฑk rฤฑza aranmaksฤฑzฤฑn iลlenebileceฤini genel olarak belirtebiliriz.
รรผnkรผ burada korunmasฤฑ gereken mevcut hukuki yarar bulunmamaktadฤฑr. Kiลi kendi rฤฑzasฤฑyla bu bilgi paylaลฤฑmฤฑnฤฑ yapmaktadฤฑr. Bununla birlikte bu alenileลtirme รถlรงรผlรผ ve amacฤฑna uygun olarak kullanฤฑlmalฤฑdฤฑr. Bunun en tipik รถrneฤi internet sitesine araรง satฤฑลฤฑ iรงin belirttiฤiniz bir iletiลim numarasฤฑnฤฑn amacฤฑna aykฤฑrฤฑ ลekilde iลlenmesi ve size bu belirttiฤiniz amaรง dฤฑลฤฑnda ulaลฤฑlabilmesidir. Bu amaรง dฤฑลฤฑ kullanฤฑmlar sรถz konusu olduฤunda ihmal olmadฤฑฤฤฑndan elbette ki bahsedilemeyecektir. Ayrฤฑca iลlenmiล kiลisel verilerimizin de yok edilmesini, anonim haline getirilmesini isteme hakkฤฑmฤฑz mevcuttur.
Kiลisel verilerimizi iลleyen veri sorumlusunun aydฤฑnlatma yรผkรผmlรผlรผฤรผ, iลlenecek olan verinin amacฤฑ, kimlere hangi amaรงlarla aktarฤฑlabileceฤi, veri toplamanฤฑn hukuki sebebi ile ilgili kiลiyi bilgilendirmekle yรผkรผmlรผdรผr. Ve yine yรผkรผmlรผlรผฤรผn yerine getirildiฤinin ispatฤฑ veri sorumlusuna ait olduฤundan burada da ispat aรงฤฑsฤฑndan yazฤฑlฤฑ olmasฤฑnda fayda olacaฤฤฑ aลikรขrdฤฑr.
Kiลisel verilerimizin korunmasฤฑ kapsamฤฑnda ilk olarak veri sorumlusuna baลvurmamฤฑz gerekir. Kural olarak Veri sorumlusu baลvuruda yer alan talepleri, talebin niteliฤine gรถre en kฤฑsa sรผrede ve en geรง otuz gรผn iรงinde sonuรงlandฤฑrmalฤฑdฤฑr. ฤฐlgili kiลi, veri sorumlusunun cevabฤฑnฤฑ yetersiz bulursa รถฤrendiฤi tarihten itibaren otuz ve her halde veri sorumlusuna baลvuru tarihinden itibaren altmฤฑล gรผn iรงinde idari ve mali รถzerkliฤe sahip, kamu tรผzel kiลiliฤini haiz olan Kiลisel Verileri Koruma Kurumuna ลikรขyette bulunabilir. Kurul da altmฤฑล gรผnlรผk sรผre iรงinde ilgili kiลiye bir cevap vermesi รถngรถrรผlmรผลtรผr. Bu belirtilen sรผrede kuruldan herhangi bir cevap gelmemesi durumda sรถz konusu talebin reddedilmiล sayฤฑlacaฤฤฑ belirtilmiลtir. Ayrฤฑca kurulun resen hareket etme hakkฤฑ mevcut olduฤundan ihlal iddiasฤฑnฤฑ รถฤrendiฤinde kendiliฤinden harekete geรงebilir. Tรผm bunlarฤฑn dฤฑลฤฑnda kiลisel verileri usulรผne uygun olarak silmeyen veya anonim hรขle getirmeyenler konusundaki yaptฤฑrฤฑmlarda ilgili kanunun 17. Maddesinde ise Tรผrk Ceza Kanununun 138. maddesine gรถre cezalandฤฑrฤฑlacaฤฤฑ hรผkรผm altฤฑna alฤฑnmaktadฤฑr. Ayrฤฑca 6698 sayฤฑlฤฑ kanunun 18. Maddesinde idari yaptฤฑrฤฑmlar da dรผzenlenmiลtir.
Genel hatlarฤฑyla ifade ettiฤim bu alan oldukรงa yeni ve bir o kadar da dinamik bir alandฤฑr. Gรผnรผmรผzde teknolojinin geldiฤi noktalarฤฑ gรถz รถnรผne aldฤฑฤฤฑmฤฑzda her gรผn farklฤฑ platformlarda kolaylฤฑkla verilerimiz iลlenmekte ve รงoฤu zaman bizden habersiz aktarฤฑlmaktadฤฑr. Bu verilerin iลlenmesi internet ortamฤฑnda bizlere hizmet sunanlar aรงฤฑsฤฑndan birรงok alanda kolaylฤฑklar saฤlasa da verilerin istismar edilmesi riskini taลฤฑmaktadฤฑr. Kiลisel verilerin korumak bir nevi รถzel hayatฤฑn gizliliฤi hakkฤฑyla baฤlantฤฑlฤฑ olup temel hak ve รถzgรผrlรผklerimizin de teminatฤฑ konumundadฤฑr. Bu รถnemli sebep ve amaรงlar bu alandaki kurallarฤฑ her geรงen gรผn daha da รถnemli hale getirmektedir.